ჟურნალმა „ნიადაგის მეცნიერება“ (No. 12) გამოაქვეყნა მოსკოვის სახელმწიფო უნივერსიტეტის აგრარული ცენტრის და მოსკოვის სახელმწიფო უნივერსიტეტის IV გორეპეკინას ნიადაგმცოდნეობის ფაკულტეტის თანამშრომლების, dbs GN Fedotova-ს და შესაბამისი წევრის მიმოხილვა „ნიადაგების ალელოტოქსიკურობა“. RAS SA Shoby.
ალელოპათია არის სტიმულაციის ან დათრგუნვის პროცესი, რომელიც მოიცავს მცენარეების, წყალმცენარეების, ბაქტერიების და სოკოების მიერ წარმოქმნილ მეორად მეტაბოლიტებს, რომლებიც გავლენას ახდენენ სასოფლო-სამეურნეო და ბიოლოგიური სისტემების ზრდა-განვითარებაზე.
stpulscen.ruფოტო: stpulscen.ru
ნიადაგში ალელოპათიური ნივთიერებების დაგროვება არის ნიადაგის დაღლილობის წარმოქმნის წამყვანი მექანიზმი - ნიადაგის ნაყოფიერების დაქვეითება მათზე კულტივირებული მცენარეების გაშენებისას.
ამიტომ, ნიადაგებში ალელოპათიის გამოვლინების შესწავლა მნიშვნელოვანი და, დღეისათვის, პრაქტიკულად გამოუყენებელი რეზერვია სასოფლო-სამეურნეო პროდუქციის მოსავლიანობისა და ხარისხის გაზრდისთვის.
ალელოპათიური ეფექტის მქონე ნივთიერებების თანამედროვე კლასიფიკაცია მოიცავს ათიათასობით ნაერთს, რომელთა რაოდენობა ყოველწლიურად იზრდება. ეს ნაერთები არ რჩება უცვლელი ეკოსისტემებში, მაგრამ განიცდის ქიმიურ ტრანსფორმაციას (ჰიდროლიზი, დაჟანგვა, პოლიმერიზაცია), შეიწოვება ფლორისა და ფაუნის მიერ (ნიადაგის ჩათვლით) ან სორბირებულია თიხის მინერალებითა და ნიადაგის ორგანული ნივთიერებებით. შედეგად, დაკვირვებული ბიოლოგიური ეფექტები შეიძლება მნიშვნელოვნად განსხვავდებოდეს და იზოლირებული ნივთიერებების ქიმიური ბუნების განსაზღვრა ვერაფერს იტყვის ნარევში მათი ურთიერთქმედების ბუნების შესახებ. ეს ართულებს პრაქტიკულ კვლევას ალელოპათიის სფეროში, თუმცა ბიოტესტირების მეთოდების გამოყენება შესაძლებელს ხდის ამ სირთულეების დაძლევას.
მათი დახმარებით შესაძლებელი ხდება მრავალი პრაქტიკულად მნიშვნელოვანი სფეროს განხორციელება აგროცენოზებში ალელოტოქსინების უარყოფითი ზემოქმედების შესამცირებლად კულტივირებული მცენარეების განვითარებაზე:
კულტურების/ჯიშების შერჩევა, რომლებსაც აქვთ ყველაზე დიდი გამძლეობა კონკრეტული ნიადაგის ალელოტოქსინების კომპლექსის მიმართ, რომელიც შემორჩა წინა კულტურას.
ალელოტოქსინების ამოღება ნიადაგიდან გარეცხვით.
მიკრობიოლოგიური აქტივობის გააქტიურება ალელოტოქსიური ნაერთების დამუშავების დასაჩქარებლად.
სორბციული კომპოზიციების გამოყენება მცენარეებისთვის ნიადაგში ალელოტოქსინების ხელმისაწვდომობის შეზღუდვის მიზნით.
აღსანიშნავია, რომ სასოფლო-სამეურნეო პრაქტიკაში ფართოდ გავრცელდა მხოლოდ პირველი მიმართულება, რომელიც განხორციელდა თესლბრუნვის გამოყენებით, ხოლო დანარჩენების განვითარებამ შეიძლება მნიშვნელოვნად გააუმჯობესოს არსებული სასოფლო-სამეურნეო ტექნოლოგიები.
ნიადაგის ალელოტოქსიურობის შემდგომი შესწავლა შესაძლებელს გახდის კულტივირებული მცენარეების მოსავლიანობის გაზრდის გამოყენებითი პრობლემების გადაჭრას მცენარეებზე ნიადაგის ალელოტოქსიურობის უარყოფითი ზემოქმედების შემცირების მეთოდების შემუშავებით.
გარდა ამისა, მიღებული შედეგები შეიძლება გამოყენებულ იქნას ნიადაგმცოდნეობაში დამატებითი ინფორმაციის მოსაპოვებლად და ნიადაგ-მცენარეთა სისტემის ფუნქციონირების შესახებ ჩვენი გაგების გასაღრმავებლად.