#კლიმატის ცვლილება #სოფლის მეურნეობა #მდგრადობა #ტყის მეურნეობა #ნახშირბადის სეკვესტრი #გლობალური გამონაბოლქვი #კლიმატისადაპტაცია #ფერმერები #კლიმატის გადაწყვეტილებები #გარემოზეგავლენა #ეკომეგობრული მეურნეობა
კლიმატის ცვლილება ცვლის მსოფლიოს და მისი გავლენა სოფლის მეურნეობაზე ღრმაა. ბრნოს მენდელის უნივერსიტეტის ზდენეკ ჟალუდის თქმით, სოფლის მეურნეობის სექტორი, თუმცა პასუხისმგებელია გლობალური გამონაბოლქვის მეოთხედზე, გადამწყვეტ როლს თამაშობს ნახშირბადის სეკვესტრირებაში, რაც მის წმინდა გავლენას რბილად პოზიტიურს ხდის. ჩეხეთის რესპუბლიკაში საშუალო წლიური ტემპერატურის მატებასთან ერთად, სექტორი მზარდი საფრთხეების წინაშე დგას. პროგნოზირებულია, რომ 2023 წელი ყველაზე თბილი იქნება ქვეყანაში, საშუალო ტემპერატურა 9.7 გრადუსი ცელსიუსით, რაც ხაზს უსვამს სოფლის მეურნეობაში კლიმატის ცვლილების გადაჭრის აუცილებლობას.
ჟალუდი ხაზს უსვამს საშუალო ტემპერატურის მნიშვნელოვან ზრდას, 6.7 გრადუსი ცელსიუსიდან 1800-დან 1960 წლამდე პერიოდში 8.7 გრადუს ცელსიუსამდე დღევანდელ ათასწლეულში. ამ მატებასთან ერთად მოდის წყლის აორთქლების ზრდა, რაც იწვევს გვალვის პირობებს. ჩეხეთი, რომელიც ასხივებს მთლიანი გლობალური ემისიების დაახლოებით 0.5%-ს, მე-20 ადგილს იკავებს ერთ სულ მოსახლეზე გლობალურად და მე-5 ევროკავშირში. ქვეყანაში ერთ სულ მოსახლეზე ემისიები ოთხჯერ აღემატება მსოფლიოს საშუალო მაჩვენებელს.
ჩეხეთის რესპუბლიკაში სოფლის მეურნეობის წვლილი ექვს პროცენტს შეადგენს მთლიან ემისიებში, ხოლო სხვა სექტორები, განსაკუთრებით ენერგეტიკა და მრეწველობა, უმრავლესობას შეადგენს. თუმცა, სატყეო მეურნეობასთან ერთად, ლანდშაფტი ხედავს ემისიების 27 პროცენტით შემცირებას ფოტოსინთეზის გზით. ჟალუდი ხაზს უსვამს სოფლის მეურნეობის პოზიტიურობას გლობალური გამონაბოლქვის ბალანსში. ის ასევე აღნიშნავს, რომ სექტორი ასხივებს განსხვავებულ ნივთიერებებს, ვიდრე CO2, რაც წარმოადგენს სათბურის გაზების ემისიების უმცირესობას.
კლიმატის ცვლილება მნიშვნელოვან გამოწვევებს უქმნის სოფლის მეურნეობასა და სატყეო მეურნეობას. მაშინაც კი, თუ პარიზის შეთანხმების ორ გრადუსიანი დათბობის ლიმიტი დაკმაყოფილდება, გვალვით დაზარალებული ტერიტორია გაორმაგდება. ბოლო 15 წლის განმავლობაში გვალვა იყო მეტეოროლოგიურად ნორმალურ წლებშიც კი, რამაც მნიშვნელოვანი ზარალი გამოიწვია სოფლის მეურნეობაში და მიაღწია 11 მილიარდ CZK-ს 2015 წელს. გარდა ამისა, ტყეებზე ზემოქმედება საგანგაშო იყო, მომაკვდავი ტყეების ემისიები უჩვეულო განზომილებას მატებს კლიმატის კრიზისს.
წყლის აორთქლებასთან საბრძოლველად და სოფლის მეურნეობაზე ზემოქმედების შესამცირებლად საჭიროა პროაქტიული ზომები. მდგრადობა ხდება მთავარი აქცენტი, რომელიც შეესაბამება გლობალურ ძალისხმევას დეკარბონიზაციისა და ქვანახშირის ელექტროსადგურების დახურვისკენ. კლიმატის ცვლილებას, სოფლის მეურნეობასა და სატყეო მეურნეობას შორის ურთიერთქმედება რთულია, რაც მოითხოვს ყოვლისმომცველ მიდგომას მდგრადი მომავლისთვის.
კლიმატის კრიზისის გამწვავებით, სოფლის მეურნეობა და სატყეო მეურნეობა ჩნდება როგორც მსხვერპლი, ასევე პოტენციური მხსნელი. ცვალებად კლიმატთან ადაპტაცია მდგრადი პრაქტიკის გატარებისას გადამწყვეტია. უნდა აღინიშნოს ის პოზიტიური როლი, რომელსაც ამ სექტორებს შეუძლიათ შეასრულონ ნახშირბადის სეკვესტრირებაში და ძალისხმევა მიმართული უნდა იყოს გამძლე და ეკოლოგიურად სუფთა მეურნეობის პრაქტიკის შესაქმნელად.