#სოფლის მეურნეობა #სასურსათოუსაფრთხოება #ექსპორტის აკრძალვები #გლობალურისასურსათომომარაგება #სასურსათოფასები #სასოფლო-სამეურნეოეკონომიკა #იმპორტზედამოკიდებულება #განვითარებადი ერები #სასურსათო დიპლომატია
ცხრამეტმა ქვეყანამ გაახანგრძლივა სურსათის ექსპორტის აკრძალვები 2023 წლის დეკემბრამდე, რამაც გამოიწვია საკვების ფასების ზრდა ბანგლადეშში და მკვეთრი ეფექტები საკვების მიწოდების გლობალურ ჯაჭვში. ეს სტატია იკვლევს ამ ექსპორტის აკრძალვების გავლენას ფერმერებზე, აგრონომებზე, სოფლის მეურნეობის ინჟინრებზე, ფერმის მფლობელებზე და სოფლის მეურნეობაში ჩართულ მეცნიერებზე.
განსაცვიფრებელი განვითარების შედეგად, რომელმაც შოკი მოახდინა გლობალურ სასოფლო-სამეურნეო ლანდშაფტში, ცხრამეტმა ქვეყანამ ერთობლივად გადაწყვიტეს 25 წლის დეკემბრამდე გაახანგრძლივოს 2023 აუცილებელი საკვები პროდუქტის ექსპორტის აკრძალვა. ამ უპრეცედენტო ნაბიჯმა გამოიწვია საკვების ფასების მკვეთრი ზრდა ისეთ ქვეყნებში, როგორიცაა ბანგლადეშმა და ჩაშალა სურსათის მიწოდების გლობალური ჯაჭვის ფრთხილად ნაქსოვი ქსოვილი. ამ სტატიაში ჩვენ ჩავუღრმავდებით უახლეს მონაცემებს და შეხედულებებს ამ საკითხის ირგვლივ, ნათელს მოჰფენს გამოწვევებსა და შესაძლებლობებს ფერმერებს, აგრონომებს, სოფლის მეურნეობის ინჟინერებს, ფერმის მეპატრონეებს და სოფლის მეურნეობაში მომუშავე მეცნიერებს.
გავლენა ბანგლადეშზე:
ბანგლადეში, ერი, რომელიც დიდად არის დამოკიდებული სურსათის იმპორტზე, მძიმედ დაზარალდა ამ ექსპორტის შეზღუდვებით. ძირითადი საკვები პროდუქტები, როგორიცაა ხახვი, ჯანჯაფილი, ნიორი, წიწაკა, ცილი, პომიდორი, სტაფილო და სანელებლები, ფასები მკვეთრად გაიზარდა. ამ მზარდი ფასების ტალღოვანმა ეფექტმა გამოიწვია მნიშვნელოვანი შეშფოთება სასურსათო უსაფრთხოებასთან დაკავშირებით ქვეყანაში.
ბანგლადეშის ბანკის მონაცემებით, ქვეყანაში იმპორტირებულია საკვები პროდუქტების ფართო სპექტრი, მათ შორის ბრინჯი, ხორბალი, სანელებლები, საკვები ზეთი, ზეთის თესლი, პარკოსნები, შაქარი და რძის და რძის პროდუქტები. სურსათის მდივანმა ისმიელ ჰოსეინმა ხაზგასმით აღნიშნა, რომ ასეთ შეზღუდვებს ყოველთვის აქვს გავლენა, რაც აიძულა მთავრობამ შეისწავლოს აუცილებელი საკვები პროდუქტების იმპორტის ალტერნატიული წყაროები. გარდა ამისა, მიმდინარეობს დისკუსიები ინდოეთის მთავრობასთან ამ აკრძალვების გავლენის შესამცირებლად.
სურსათის მიწოდების გლობალური ჯაჭვი:
ამ ექსპორტის აკრძალვების შედეგები არ შემოიფარგლება მხოლოდ ბანგლადეშში. სურსათის მიწოდების გლობალური ჯაჭვი სერიოზულად დაზარალდა, განვითარებადი ქვეყნები განიცდიან შეფერხების დიდ ნაწილს. ისეთმა ქვეყნებმა, როგორიცაა ინდოეთი, რუსეთი, მაროკო და არგენტინა, რომლებიც არსებითი საქონლის გადამწყვეტი წყაროებია, დააწესეს ექსპორტის აკრძალვები და გადასახადები, რამაც გამოიწვია საკვების გლობალური ფასების მკვეთრი ესკალაცია.
მაგალითად, ინდოეთმა დააწესა აკრძალვა გატეხილი ბრინჯის, არაბასმატის ბრინჯის, ხორბლის, ხორბლის ფქვილის, სემოლინისა და მაიდას ექსპორტზე 2022 წელს, რომელიც გაგრძელდება 31 დეკემბრამდე. სურსათის გლობალური ბაზრის კიდევ უფრო დაძაბვა.
რთული დამოკიდებულებები და შედეგები:
ბანგლადეშის იმპორტზე დამოკიდებულება ექვს ძირითად პროდუქტზე, მათ შორის ბრინჯი, ხორბალი, შაქარი, ხახვი, ჯანჯაფილი და ნიორი, აიძულა ქვეყანა ეძია ყოველწლიური იმპორტის კვოტა ინდოეთიდან მისი სასურსათო უსაფრთხოების დასაცავად. თუმცა, ექსპორტის რეგულაციების ცვალებადმა ლანდშაფტმა შექმნა დამოკიდებულებებისა და შედეგების რთული ქსელი.
ფერმის ეკონომისტმა პროფესორმა გოლამ ჰაფიზმა გამოთქვა შეშფოთება, რომ ეს შეზღუდვები საფრთხეს უქმნის მრავალი ქვეყნის სასურსათო უსაფრთხოებას, განსაკუთრებით განვითარებადი სამყაროს. მან აღნიშნა, რომ როდესაც ექსპორტიორმა ქვეყნებმა დააწესეს აკრძალვები, სხვა ქვეყნებმა შეცვალეს იმპორტის მიმართულებები, რამაც გაზარდა მოთხოვნა ამ პროდუქტებზე და გაზარდა ფასები.
გლობალური ფენომენი:
ექსპორტის აკრძალვები არ შემოიფარგლება მხოლოდ რამდენიმე ქვეყნით. მთელს მსოფლიოში ქვეყნებმა დააწესეს შეზღუდვები სხვადასხვა საკვებ პროდუქტებზე. რუსეთმა, ალჟირმა, მაროკომ, ტუნისმა, ავღანეთმა, აზერბაიჯანმა, არგენტინამ, ბელორუსმა, ბურკინა ფასომ, კამერუნმა, კოსოვომ, ქუვეითმა, ლიბანმა და თურქეთმა მიიღეს ზომები საკვების ექსპორტის შეზღუდვის ან დაბეგვრის მიზნით, დაწყებული მარცვლეულიდან და ხორცით დამთავრებული ბოსტნეულით და ხილით.
გზა წინ:
სოფლის მეურნეობის ეკონომისტმა დოქტორ ჯაჰანგირ ალამ ხანმა ხაზი გაუსვა იმ ქაოსს, რომელიც შეიქმნა მსოფლიო სასურსათო ბაზარზე ამ იმპორტის შეზღუდვების გამო, რაც პირველ რიგში გავლენას ახდენს განვითარებადი ქვეყნების სასურსათო უსაფრთხოებაზე. ის ამტკიცებდა, რომ განვითარებადმა ქვეყნებმა პრიორიტეტი უნდა მიანიჭონ სურსათის დიპლომატიას, რათა უზრუნველყონ მათი აუცილებელი მარაგები სასურველი საკვების მწარმოებელი ქვეყნებიდან.
დასასრულს, სურსათის ექსპორტის გლობალურმა აკრძალვამ შოკი გამოიწვია სოფლის მეურნეობის სამყაროში, რასაც შორსმიმავალი შედეგები მოჰყვა როგორც განვითარებულ, ასევე განვითარებად ქვეყნებს. სოფლის მეურნეობის დაინტერესებული მხარეებისთვის აუცილებელია ყურადღებით დააკვირდნენ ამ მოვლენებს, ჩაერთონ დიპლომატიურ ძალისხმევაში და გამოიკვლიონ ინოვაციური გადაწყვეტილებები სასურსათო უსაფრთხოების უზრუნველსაყოფად ამ სწრაფად ცვალებად ლანდშაფტში.